Kilka słów o tym, czym jest kulturystyka

Zgodnie z informacjami, które znajdziemy w słowniku PWN - kulturystyka jest to wykonywany za pomocą specjalistycznych przyrządów, typu sztangi, hantle i maszyny, system ćwiczeń siłowych, którego celem jest zwiększenie masy mięśniowej i siły fizycznej. Dyscyplina ta wywodzi się z treningów siłaczy i zapaśników pierwszej połowy XX wieku.

Jak widać definicja ta jest bardzo pobieżna i nie do końca zgodna z prawdą, dlatego jako fani tej dyscypliny sportu, czujemy się zobligowani do napisania własnej, poprawnej definicji.

Zacznijmy od tego, że za pioniera kulturystyki uważa się urodzonego w 1867 roku, w Królewcu, pruskiego siłacza Friedricha Wilhelma Mullera, znanego szerzej jako Eugen Sandow. Od najmłodszych lat zaintrygowany możliwościami rozwoju ludzkiego ciała, zapisał się do klubu sportowego w Królewcu i rozpoczął studia anatomii. W 1889 roku wyjechał do Londynu aby wziąć udział w zawodach siłaczy, gdzie bezdyskusyjnie pokonał wszystkich swoich rywali i zasłynął z wielkiej siły i wspaniałej sylwetki. Przez kolejne lata, wciąż pracując nad polepszeniem techniki pozowania i jakości występów, dawał pokazy siły i muskulatury w całym kraju. Z czasem, z uwagi na większe zainteresowanie publiki, skupił się na prezentowaniu rozbudowanej sylwetki, niż własnej siły. W 1901 roku Sandow zorganizował w Londynie pierwsze na świecie zawody stricte kulturystyczne, o nazwie Great Competition. Kolejne lata życia spędził podróżując po całym świecie, dając pokazy i ucząc ludzi czym jest kulturystyka. W ramach uznania dla jego zasług, główną nagrodą przyznawaną na najbardziej prestiżowych światowych zawodach kulturystycznych - Mr. Olympia jest "Statuetka Sandowa".

Kolejne większe zawody kulturystyczne na świecie zorganizował w w 1904 roku, Stanach Zjednoczonych, na Medison Square Garden, w Nowym Jorku wydawca magazynu kulturystycznego Health & Strength - Bernarr Macfadden. W tamtych czasach nie było jeszcze jasno sprecyzowanych zasad ani podziału zawodników na kategorie wagowe. Nagrodę główną w wysokości 1000 dolarów zdobył Al Treloar. 

Kolejne ważne zawody, które przyczyniły się do rozwoju kulturystyki na świecie zorganizowano w 1938 roku w Stanach Zjednoczonych. Były to America's Finest Physique, zorganizowane w Nowym Jorku. Po dwóch latach istnienia, w 1940 roku, ze wsparciem federacji kulturystycznej Amateur Athyletic Union wprowadzono podział na kategorie wagowe, ustalono ścisłe zasady pozowania i zmieniono nazwę zawodów na Mr. America, tworząc w ten sposób jedne z najważniejszych zawodów kulturystycznych.

Rok 1946 to kolejna istotna data dla kulturystyki na świecie, wtedy to bracia Ben i Joe Weider założyli międzynarodową federację kulturystyczną IFBB. Na początku istnienia krajami członkowskimi były Stany Zjednoczone i Kanada, jednak do 1950 roku Ben Wieder odwiedził już ponad 30 krajów, dołączając ich do federacji. W roku 1971, jako pierwszy kraj ówczesnego obozu socjalistycznego, Polska dołączyła do federacji IFBB. Zgodę wydał ówczesny prezes GKKFiT, Włodzimierz Reczek. Zlecono nam organizację Mistrzostw Europy w kulturystyce w 1986 roku i Mistrzostw Świata mężczyzn w 1991 roku, w katowickim Spodku. Obecnie IFBB zrzesza ponad 170 krajów członkowskich. Rola Weiderów w szerzeniu kulturystyki nie ogranicza się jedynie do założenia federacji. Bracia byli również właścicielami wielu magazynów kulturystycznych oraz wytwórni suplementów.

Rok 1965 to bez wątpienia bardzo ważna data dla kulturystyki na świecie, wtedy to federacja IFBB zorganizowała pierwsze zawody Mr. Olympia, od lat najbardziej prestiżowy, największy na świecie event kulturystyczny. Pierwszym zwycięzcą Mr. Olympia był Larry Scott, który za zajęcie pierwszego miejsca otrzymał 1000 dolarów. Dla porównania, za zajęcie pierwszego miejsca w 2014 roku, Phil Heath otrzymał 275 000 dolarów.

W Polsce natomiast kulturystyka zaczęła przedostawać się w 1956 roku, za sprawą magazynu Sport dla wszystkich, Stanisława Zakrzewskiego, który od 1958 roku zajmuje funkcję wiceprezesa w Polskim Związku Podnoszenia Ciężarów i Kulturystyki. W roku 1960 Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki (GKKFiT) stwierdza, że kulturystyka nie jest sportem i zezwala jedynie na jej rekreacyjne formy, co przez kilka kolejnych lat uniemożliwia organizację oficjalnych zawodów w tej dyscyplinie. Nieoficjalnie natomiast zawody kulturystyczne organizowane są co roku w Sopocie na kortach tenisowych. Czołowi Polscy zawodnicy lat 60. to między innymi Mieczysław Krydziński, Antoni Kołecki i Przemysław Kwiatkowski. Dyscyplina ta z czasem staje się popularna w różnych środowiskach, uprawiają ją również aktorzy, np. Marek Perepeczko i Marian Glinka.

Pierwsze oficjalne Mistrzostwa Polski w kulturystyce zorganizowano w Krakowie, w 1977 roku, 6 lat po przystąpieniu Polski do IFBB. Zwycięzcami w poszczególnych kategoriach wzrostowych zostają: Jerzy Furmanek, Henryk Szczepański i Andrzej Urbański. W roku 1984 do Mistrzostw Polski wprowadzono konkurencję par, a od 1986 możliwość udziału kobiet.

Znamy już w skrócie rys historyczny tej dyscypliny w Polsce i na świecie. Nie odpowiedzieliśmy sobie jednak na pytanie, czym jest kulturystyka. Naszym zdaniem przytoczona na wstępie definicja PWN nie jest kompletna i nie jest w pełni poprawna. Kulturystyka to faktycznie system specjalistycznych treningów prowadzących do rozwoju własnego ciała, jednak jego głównym celem nie jest zwiększenie siły, lecz budowa masy mięśniowej, a cały proces rozwoju nie ogranicza się jedynie do treningów na siłowni, ale również do specyficznych systemów odżywiania, suplementacji, regeneracji, poznawania własnego organizmu i przełamywania własnych ograniczeń.